Witaminy
Witaminy – to substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Potrzebne są do prawidłowego wzrostu, witalności i dobrego samopoczucia. A czy wiesz do czego jeszcze są konieczne witaminy?
Niektóre witaminy pełnią ważną rolę w tworzeniu kości, a inne działają krwiotwórczo. Regulują metabolizm i mogą być częścią enzymów– występują jako koenzymy. W przeciwieństwie do tłuszczów, białek i węglowodanów, witaminy nie są używane jako budulec.
Wyróżniamy witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A,D,E, K i resztę witamin rozpuszczalnych w wodzie. Większość witamin musi być dostarczana do organizmu z pożywieniem. Najważniejszym wyjątkiem jest witamina D, którą organizm może też wytwarzać poprzez skórę, jeśli nastąpiła odpowiednia jej ekspozycja na światło słoneczne – jeśli dieta nie zawiera odpowiedniej ilości witaminy D.
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
Witaminy rozpuszczalne w wodzie – z grupy B (wyjątek stanowi witamina B12, bo jest przechowywana w wątrobie) i witamina C, nie są przechowywane przez organizm. Dlatego muszą być regularnie, codziennie dostarczane z pożywieniem.
Cholina
Cholina – czyli witamina B4 jest częścią błon komórkowych, tak samo inozytol – czyli witamina B8. Witamina B4 występuje głównie w fosfolipidach – takich jak lecytyna i sfingomielina. Kontroluje funkcje mięśni, układu oddechowego, czynności serca i bierze udział w tworzeniu i utrzymywaniu prawidłowej struktury komórek.
Ma wpływ na pamięć długotrwałą, a więc może chronić przed wystąpieniem chorób otępiennych w wieku starczym. Zmniejsza też ryzyko wystąpienia nowotworów. Wspomaga pracę wątroby. Uczestniczy w regulowaniu gospodarki lipidowej.
Witamina B4 jest też ważna w okresie ciąży – ponieważ zmniejsza kilkukrotnie ryzyko wystąpienia u dziecka takich chorób jak: zespół Downa i autyzm.
Niedobór B4 prowadzi do stłuszczania wątroby, ponieważ nadmiarc holesterolu i trójglicerydów jest odkładany w wątrobie.
W jakim pożywieniu występuje cholina? W żółtku jaja kurzego, w podrobach, roślinach strączkowych, w kiełkach pszenicy, rybach i orzechach.
Inozytol
Inozytol jest składnikiem fosfolipidów, błon komórkowych i bierze udział w syntezie lipidów oraz w morfogenezie i cytogenezie komórek. Poprawia gospodarkę węglowodanową. U kobiet zmniejsza ryzyko wystąpienia nadmiaru męskich hormonów płciowych (hiperandrogenizm). Wpływa również na insulinowrażliwość.
Inozytol zapobiega też wadom wrodzonym. Jakie produkty zawierają inozytol? Mleko, owoce, warzywa i zboża. W pożywieniu jest go mało, dlatego stosuje się też suplementację.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Rozpuszczalne w tłuszczach: A, D, E, K mogą być przechowywane w organizmie, najczęściej w wątrobie. Podawane są do komórek w razie takiej konieczności.
Witaminy A i D posiadają podobne właściwości do hormonów.
Witamina E chroni kwasy tłuszczowe przed utlenianiem – przyczyną jest głównie atak wolnych rodników.
Witamina K potrzebna jest do prawidłowej krzepliwości krwi. Bierze także udział w metabolizmie układu kostnego. W skład witaminy K wchodzą 2 związkir ozpuszczalne w tłuszczach: K1 i K2. Z czego ta druga może być też wytwarzana przez bakterie jelitowe.
Witaminy – czy są ważne
Witaminy mogą ulegać łatwo zniszczeniu przez czynniki zewnętrzne np. światło, ogrzewanie, powietrze. Każda z nich ma własną funkcję do spełnienia w ciele. Zdrowe ciało powinno być codziennie zaopatrywane we wszystkie składniki odżywcze.
- Witamina A – tak, ponieważ wpływa na wzrok i odporność
- Witaminy z grupy B – tak, ponieważ wpływa na nerwy, poziom lipidów i witalność
- Wit. B1 (tiamina) – tak, dlatego, że redukuje stres, lęk, fobie
- Witamina B2 (ryboflawina) – tak, dlatego, że odpowiada za prawidłowe działanie układu nerwowego
- Wit. B3 (niacyna, kwas nikotynowy) – tak, gdyż kontroluje cholesterol
- Wit. B5 (kwas pantotenowy) – tak, bo łagodzi stres i przemęczenie
- Witamina B6 (pirydoksyna) – tak, ponieważ wpływa na prawidłowe działanie układu nerwowego
- Witamina B7 (biotyna) – tak, ponieważ odpowiada za zdrową skórę, włosy i paznokcie
- Wit. B9 (kwas foliowy, witamina B11, folacyna) – tak, dlatego, że reguluje wzrost i funkcjonowanie wszystkich komórek
- Wit. B10 (kwas paraaminobenzoesowy PABA) – tak, bo sprzyja ładnej skórze
- Witamina B12 (kobalamina) – tak, bo koi nerwy, zwalcza anemię, poprawia apetyt
- Witamina B15 (kwas pangamowy) – tak, gdyż posiada właściwości dopingujące i antyoksydacyjne
- Cholina
- Inozytol
- Witamina C (kwas askorbinowy) – tak, gdyż większa odporność
- Witamina D – tak, gdyż jest to witamina słońca
- Wit. E – tak, dlatego, że zwiększa szanse na zdrowie do późnej starości
- Witamina K – tak, bo wpływa na kości i gospodarkę wapniową
- Witamina P – są to bioflawonoidy np. kwercetyna i rutyna – tak, bo jest konieczna do odpowiedniego przyswajania witaminy C
Unikaj niedoboru witamin, jeśli chcesz pozostawać w zdrowiu przez cały czas. Jeśli zbyt mało dostarczasz ich z pożywienia to suplementuj niedobory. Organizm nie może produkować większości witamin. Są częściowo niszczone w procesie gotowania. Źródłem wielu witamin są świeże owoce i warzywa.
Objawy niedoboru witamin – przykłady
- Zmęczenie
- Senność
- Osłabienie
- Niestrawność
- Brak chęci do działania
- Depresja
- Problemy skórne
- Łamliwe paznokcie
- Wypadające włosy
Szczególnie narażone na niedobory witamin są dzieci i młodzież, kobiety w ciąży i osoby starsze, dlatego u nich szczególnie ważna jest zbilansowana dieta codzienna. Także osoby po antybiotykoterapii powinny je dostarczać na bieżąco, najlepiej z pożywienia do organizmu, ponieważ antybiotyki go bardzo wyjaławiają.
Zobacz też:
Zdjęcia: pixabay.com